Hoeveel moeite doen we om:
Hoeveel inspanning vraagt dat van de diverse betrokkenen in een organisatie? Hoeveel tijd en moeite vraagt dit van uw organisatie? En staat de mate van deze inspanning wel in verhouding tot de ‘waarde’ van het verkregen goed of dienst voor de inkopende organisatie?
Dat is de vraag die ik mezelf anderhalf jaar geleden stelde. Deze vraag komt voort uit een zekere verbazing en nieuwsgierigheid. Verbazing omdat ik sommige organisaties zie die druk zijn met, voor de bijdrage aan hun bedrijfsdoelstelling, onbelangrijke inkopen. Nieuwsgierigheid omdat ik bij rondvraag naar de relatie tussen inspanning en waarde bij mijn inkoopcollega’s geen antwoord kreeg, maar een brede glimlach en de aanmoediging. Hun interesse was duidelijk gewekt om hier de feiten van te leren kennen.
We betalen soms circa 50% extra aan kosten die niet ingegeven worden door de functie of het nut wat het goed of de dienst voor ons heeft. Om de overgang van eigenaarschap van goederen en diensten mogelijk te maken zijn deze kosten soms onvermijdelijk. Een voorbeeld hiervan is de appel die u koopt bij de supermarkt of groenteman. Deze zal duurder zijn dan indien u hem zelf had geplukt in uw boomgaard of de boomgaard van een teler. Echter, om dit laatste te doen, maakt u ook kosten: tijd om er heen te gaan, eventueel brandstofkosten, tijd voor het plukken, tijd om een prijs af te spreken, etc. Dit alles noemen we transactiekosten
De econoom O. Williamson zegt daarover dat indien de transactiekosten die je zelf maakt voor de totstandkoming van het product of dienst hoger zijn dan de kosten die je moet maken om het product te kopen, je er verstandig aan doet (in economische zin) om tot koop over te gaan. De afweging die je moet doen om een maak- of koopbeslissing te nemen gaat dus over de volgende vergelijking:
Element (3) in de vergelijking is een optelling van (1) + (2) met het verschil dat deze door derden wordt gemaakt en daar een winstmarge bij in zit. Stel nu voor het gemak dat de productiekosten voor iedereen gelijk zijn dan wordt de vergelijking die je te maken hebt de volgende:
Het wordt uit de laatste vergelijking duidelijk dat inkopen pas rendabel is als de som van de kosten van de inkoopinspanning van de eigen organisatie en de inspanning van een derde partij om tot realisatie van een product of dienst te komen + hun winst goedkoper is dan zelf organiseren.
Het kan dan ook in het belang van de inkoper zijn om bij te dragen aan:
En juist hier schuilt de paradox. Met inkopen ervaren we namelijk onzekerheid en een zeker risico. Om het risico en de onzekerheid te verkleinen doen we tal van inspanningen als het maken van contracten, audits, inspectie, etc. Ook creëren we hiermee kosten aan de leverende kant doordat zij bijvoorbeeld mee moeten werken aan de totstandkoming van een contract of een audit. Dit alles is het verkoop-transactiedeel in de realisatiekosten en de vraag is of ze waarde toevoegen aan het product of de dienst voor de verkrijgende organisatie?
De vraag die ik me dan ook stel is of we voor sommige producten en diensten niet doorgeschoten zijn in de inkoopinspanning die we ons getroosten en de kosten die we derden (en dus uiteindelijk onszelf) daarmee aandoen. Dit is de kern van het promotie-onderzoek welke ik bijna een jaar geleden begonnen ben. Specifiek richt ik me daarbij op de aannemersbedrijven in de bouwsector van Nederland met het doel om een methode te ontwikkelen die deze kosten inzichtelijk maakt. Ik wil dat we instaat zijn om de inspanning van de inkopende organisatie in relatie te brengen tot de waarde die de dienst of het goed voor het bedrijf vertegenwoordigd. Toepassing van de methode voor andere sectoren zal daarna bewezen kunnen worden.
Wil je gedurende mijn promotie-onderzoek op de hoogte blijven van mijn bevindingen, meld je dan aan voor de nieuwsbrief of volg me via Twitter of LinkedIn.